Daphne en Machiel

Interview met Machiel en Daphne van de gemeente Deventer

“Aan het eind van dit jaar komen we met een definitieve planning.”

Daphne is gebiedsregisseur warmtetransitie van de Gemeente Deventer. Wat betekent dat?

“Ik ben zoveel mogelijk in de Zandweerd om samen met bewoners te werken aan de verduurzaming van woningen. Ik wil dat de aansluiting op het warmtenet voor woningeigenaren zo goed en makkelijk mogelijk wordt gemaakt. Wat ik leuk vind aan dit werk is dat ik iets voor bewoners kan betekenen, dat ik veel in de wijk ben en dat ik alle partijen aan elkaar verbind. Ik hou van al die gesprekken met mensen met verschillende achtergronden. De wijkaanpak van de gemeente richt zicht vooral op particuliere woningeigenaren en de huurders worden meegenomen via de verhuurders. Ik ben er dus indirect voor alle bewoners. Vanaf deze maand wil ik ook een vaste dag in de week in de Buurthuiskamer werken.”

Machiel is de projectmanager van het Slim Warmtenet Zandweerd.

“Wat ik het leukst vind aan mijn werk is om alle aspecten die bij zo’n project komen kijken - technisch, financieel, contractueel, communicatie, besluitvorming - met elkaar te verbinden. Gelukkig heb ik een heel fijn projectteam waarin veel kennis op alle aspecten aanwezig is. Ze houden elkaar en mij scherp en vragen steeds: kunnen we dit ook aan de inwoners uitleggen? Je kunt zoiets groots als dit alleen maar op basis van vertrouwen bereiken. Door het eerlijke verhaal te vertellen aan bewoners. Dat duurt langer, maar het is wel heel belangrijk om het zo te doen.”

Wat is de visie van de gemeente op duurzame warmte?

Machiel: “Het uiteindelijke doel is dat alle Deventenaren op termijn aardgasvrij en betaalbaar wonen. Dat kan op verschillende manieren, voor de wijk Zandweerd zetten we in op een warmtenet. Individuele warmtepompen passen niet goed in zo’n dichtbebouwde wijk. Daarnaast: het stroomnet zit overvol. De gemeenteraad heeft gezegd: we weten dat er risico’s aan dit warmtenet zitten, maar ook dat dit de juiste richting is. Wij kiezen ervoor om Warmtebedrijf Deventer op te richten om dit zelf en professioneel aan te pakken. Dat is best ambitieus in vergelijking tot andere gemeenten.”

Daphne: “We kiezen hiervoor omdat wij, in tegenstelling tot commerciële leveranciers, geen winst hoeven te maken voor aandeelhouders. We kunnen ons focussen op kostendekking en betrouwbaarheid van het project. En we staan dichtbij, zijn benaderbaar en bieden lokale duurzame warmte. Mensen kunnen ons bellen met vragen. Tot slot hebben we een contract met de rioolwaterzuiveringsinstallatie voor 30 jaar, dat betekent een stabiele lange termijn oplossing.”

Hoe kijk je naar dit project?

Machiel: “Voor mij is het belangrijk dat energiebeleid wordt omgezet in projecten. Niet alleen maar praten. Bij oplossingen voor klimaatverandering moet je plannen echt tot uitvoering gaan brengen. Dat betekent veel pionieren, soms het nog niet 100% weten en toch wel stappen zetten. De uitdaging is om snelheid te houden, niets doen is geen optie. Soms zet je drie stappen vooruit en dan weer twee terug. Soms ga je zelfs onderuit. We staan dan weer op en gaan door. We hebben veel leergeld opgedaan. Een hoogtepuntje laatst was dat 93% van de 50 huishoudens van de IJsselflat instemde met de aansluiting op het warmtenet. Maar we hebben ook zeker dieptepunten gehad, bijvoorbeeld toen Ennatuurlijk afscheid nam van het project.”

Hoe zijn jullie tot de keus voor Zandweerd gekomen?

Machiel: “Nog voor we het in Nederland hadden over aardgasvrije wijken, was Deventer al bezig met het fossielvrij maken van de sociale woningbouw. Met de Provincie Overijssel, de woningcoöperaties en Enexis wisten we dat we moesten samenwerken om dit vraagstuk aan te pakken. We hebben allemaal wat te brengen en te halen. We vroegen ons af: hoe moet het treintje door Deventer gaan rijden om aardgasvrij te worden? Hierbij bedachten we vier criteria: 1) zijn er woningcoöperaties om mee samen te werken? 2) Is er een buurtinitiatief aanwezig? 3) Zijn er veel lage energielabels, zoals E, F G? 4) Zijn er plannen om te renoveren bij de verhuurders? In Zandweerd kwam dit allemaal bij elkaar. Er is coöperatiebezit, veel buurtactiviteit, er zijn veel oude woningen en alle partijen gingen renoveren. Dan heb je ook nog eens de Rioolwaterzuiveringsinstallatie in de buurt met daartussen het nieuwbouwproject Tuinen van Zandweerd, dus een betere keus was er eigenlijk niet in Deventer. We zijn begonnen met een haalbaarheidsonderzoek. Daaruit bleek: een warmtenet is de meest duurzame en betaalbare oplossing. We besparen er 80% aardgas mee. We blijven dit wel constant evalueren; bij elk nieuw wooncomplex wordt weer opnieuw berekend of het warmtenet de beste oplossing is of niet.”

Daphne: “Er zijn veel kleine woningen met kleine tuinen in Zandweerd, daar is het warmtenet echt een praktische oplossing voor. Een afleverset neemt niet meer ruimte in dan een Cv-ketel.”

Hoe wordt Zandweerd verwarmd?

Machiel: “Er gaat rioolwater de Rioolwaterzuiveringsinstallatie in en dat komt er gezuiverd weer uit. Daar waar het uitgaande gezuiverde water wordt geloosd in de IJssel, halen we er via onze warmtewisselaar warmte uit. Deze warmte gaat naar warmtepompcentrales die in de wijk worden gebouwd. Vanuit daar gaat water van 70 graden naar de woningen. We kunnen warmte garanderen, omdat we voor de zekerheid ook een gasketel in de warmtecentrales installeren, die het kan overnemen bij eventuele storing.”

Daphne: “Met 70 graden krijg je elk huis warm. Maar willen mensen hun maandlasten alvast verlagen? Dan raad ik aan: begin met isoler en, dat is een goed idee of je nu aardgas of duurzame warmte gebruikt.”

Wat is het plan?

Daphne: “Er zijn nu 214 huishoudens aangesloten. Het warmtenet zal stap voor stap verder uitbreiden over de wijk. We zijn nu bezig om bewoners van huurcomplexen om toestemming te vragen. Daarna komen de koopwoningen. Ook zijn we warmtecentrales in de wijk aan het bouwen, daar gaat nog wel een paar jaar overheen. Ik denk dat we rond 2032 klaar zijn met Zandweerd. Aan het eind van dit jaar komen we met een definitieve planning.”

Wat betekent het warmtenet voor bewoners?

Daphne: “Het warmtenet zal in een deel van de wijk worden aangelegd. Daar gaan alle straten open; dat heb je bij bestaande bouw. Gaat je ketel kapot voor je aan de beurt bent? Dan kun je het best een duurzame tijdelijke Cv-ketel huren. Inwoners zullen eenmalige aansluitingskosten en maandelijkse gebruikskosten gaan betalen. De maandlasten zijn vergelijkbaar met de gasprijzen voor een gemiddelde woning. Maar omdat woonsituaties zo verschillen, willen we graag voor 10 woningtypes in de Zandweerd een financiële situatie schetsen. Als bewoners benieuwd zijn naar wat ze gaan betalen, dan kunnen ze de QR-code scannen en 5 vragen invullen. Ze krijgen dan een persoonlijke berekening.”